Pittoresk Molenschot

Van Annekes, mannekes en Molenschot

Molenschot, wie kent het niet? In heel Nederland staat het kleine plaatsje bekend als het dorp van Sint Anneke. Onder andere dankzij Beatrijs Smulders, een bekende vroedvrouw uit Amsterdam, die in de jaren negentig van de vorige eeuw op televisie vertelde dat ze er op bedevaart was geweest. Ze was gaan bidden in de Annakapel in de hoop een relatie te krijgen. Kort daarna kwam de zo gewenste man in haar leven en twee kinderen volgden. Het verhaal haalde de landelijke tijdschriften en kranten. Met als gevolg dat bussen vol bedevaartgangers nog jarenlang op 26 juli met Sint Anneke Molenschot binnenreden. Meest vrouwen, een enkele man, maar ze kwamen allemaal voor een relatie of met een kinderwens. Velen zagen hun gebed verhoord, maar of dat nu door Sint Anneke kwam?

Pittoresk dorpje

Molenschot is een pittoresk dorpje met bijna 1.500 inwoners en bestaat al als vestigingsplaats sinds 1299. Het driehoekig plein in de kern van het dorp is waarschijnlijk ontstaan uit het grondplan van een vestiging in de Frankische tijd, de vroege middeleeuwen. De oudste vermelding van de Sint Annakapel is van 1549 als volgens het register van de rentmeester van de Prins van Oranje de grond onder en rond de kapel wordt verkocht aan de ingezetenen van Molenschot.

Moerasgebied

Niet bekend is wanneer er sprake is van bewoning in Molenschot. Echter zijn er stenen werktuigen gevonden die toebehoorden aan mensen die ver voor Christus hier hun nederzetting gehad moeten hebben. Bekend is ook dat Molenschot in een moerasgebied is gelegen. Rondom het driehoekige plein liggen verschillende straten als de Schoolstraat, de Kapelstraat met de winkel van Dikmans, de Veenstraat en de Broekstraat.

De naam

De naam is afkomstig van, de naam zegt het al, molen. Schot kan slaan op een afdamming in het water bijvoorbeeld ten behoeve van een molen. De naam “schot” werd ook gebruikt om een stuk land aan te duiden dat hoger ligt dan de moerassige omgeving. Vroeger bestond Brabant voornamelijk uit moerasgronden.

Rijksmonumenten

Ondanks nieuwbouw langs de uitgaande wegen lijkt de tijd in Molenschot stil te hebben gestaan. Er is in Molenschot veel cultureel erfgoed te bewaken. In de kern van Molenschot zijn rond het driehoekig plein een zestal beschermde Rijksmonumenten te zien. Zij zijn te herkennen aan de koperen plaatjes waarop een beschrijving staat van wat het is.

Sint Annakapel

De St. Annakapel staat sinds eeuwen in het centrum van Molenschot en is volgens archivaris Van Mosselveld ‘het enige gave monument van de streek hier’. Haar oorsprong zou volgens een 19e eeuwse schrijver teruggaan tot de 9e eeuw. De oorkonde waarop deze doelt is echter nooit teruggevonden. De kapel was toegewijd aan Maria, maar in de 19e eeuw, om precies te zijn op 12 december 1844, is de kapel opnieuw ingewijd aan de Heilige Moeder Anna door pastoor F.J. Janssens uit Gilze. Tot op de dag van vandaag is de kapel een bedevaartsoord.

Heilige Annakerk

Deze kerk is in 1887 ingezegend door de toenmalige Bisschop van Breda Monseigneur P. Leijten. In 1942 is de toren van de kerk vervangen en ingekort. Het waarom is niet geheel duidelijk maar men zegt dat dit is gedaan op last van de bezetter. Op 11 februari 1943 ‘s morgens om zijn de klokken van de kerk en de pastorie met een totaal gewicht van 645 kg gevorderd door de bezetter. Na verkregen toestemming in 1946 zijn er nieuwe klokken aangebracht in het jaar 1948. In 1954 is de kerk uitgebreid met twee zijbeuken.

Bedevaart

Op 1 juni 1879 werd de Broederschap van de heilige Anna opgericht waarna jaarlijks pelgrimages uit de omgeving ontstonden. Jonge mensen kwamen om te bidden om een man of vrouw te vinden. Vandaar de spreuk van Molenschot: “Naar Molenschot gaat ieder Anneke om een Manneke, en Ieder Manneke om een Anneke”

Annabeeld met Maria als kind

Op het voorplein van de Annakapel staat een uit circa 1890 daterend neogotisch beeld van de Heilige Anna met Maria als kind. Dit wit stenen beeld staat op een met klimop begroeide sokkel. De kunstenaar is onbekend. De rechterhand van Anna wijst op de schriftrol die Maria aan het lezen is.

Calvariekruis

Achter de St. Annakapel staat op het kleine kerkhof een uit circa 1890 daterend neogotisch calvariekruis. Het kruis staat op een hardstenen sokkel waarin ‘Memento Mori’ (moment voor de gestorvenen) is uitgebeiteld. Het gietijzeren kruis staat op een brede voet en is omgeven door een rondboogomlijsting. Hierop is de kruisafname van Christus uitgebeeld, vrij naar een schilderij van Rubens.

Pastorie

De pastorie werd in 1879 gebouwd in sobere eclectische stijl. In de laatste oorlog raakte het gebouw enigszins beschadigd maar dat is later weer hersteld. De tweelaagse pastorie heeft een rechthoekige plattegrond en heeft vijf traveeën. Het fries wordt aan weerszijden van de dakkapel afgesloten met consoles. Hiertussen een naambord waarop ‘ST. ANNA 1879’ is geschreven. In 2003 heeft een grootschalige renovatie plaatsgevonden en is de pastorie verbouwd tot appartementencomplex en geschikt gemaakt voor 7 seniorenwoningen.

Herberg De Drie Linden

Het laatste beschermde Rijksmonument is de herberg ‘De Drie Linden’. De geschiedenis gaat terug naar het jaar 1843 als Adriaan Bink de langgevelboerderij laat bouwen. Het gebouw is van het Kempische langgeveltype met als een van de kenmerken dat alle deuren in de langgevel zitten. De boerderij is meer dan 144 jaar beheerd door de familie Bink en in 1990 overgedragen aan de familie Broeders-Peijnenburg. In 2004 trok de familie De Bie uit de Moer in de herbergboerderij. Sinds een aantal jaren is Niels Baans de uitbater.

't Engeltje

Molenschot heeft nog een tweede horeca gelegenheid, ’t Engeltje’ welke is gelegen in de Schoolstraat. Dit pand is meer dan honderd jaar oud. Het heeft in het begin dienst gedaan als dienstwoning voor de koster van de kerk. In 1954 heeft Janus van Bavel het pand gekocht van de kerk voor de somma van 4.000 gulden. Het pand werd gebruikt als café en kruidenierswinkel. Ook verhandelde hij vloerbedekking en gordijnen. Tevens werden er religieuze artikelen, zoals St. Anna beeldjes, bijbels en andere artikelen met betrekking tot de bedevaart verkocht. En omdat Janus van Bavel tevens koster van de kerk was noemde hij zijn uitbating’t Kusterke’. Zijn zoon Joost heeft de zaak voortgezet tot eind jaren 1980.

Veenstraat

De Veenstraat heette voorheen de Veenweg en was tot 1888 onverhard en alleen in de droge zomerperiode goed begaanbaar. Deze Veenweg werd als eerste weg in Molenschot verhard met Belgische kasseien en verder voorzien van eiken bomen. Deze bomen overspannen de weg met hun toppen wat zorgt voor een sfeervol plaatje. Boemaars transport is hier al vele jaren gevestigd.

Vele jaarlijkse evenementen

Molenschot is een levendig dorp met vele evenementen. De bekenste zijn De Annafeesten (gedurende 4 dagen eind juli) met ‘De gezelligste kermis en braderie van Brabant’. Verder is er de Wielerronde van Molenschot en de M-Run een hardloopwedstrijd over 5 en 10 km. En sinds 1984 vindt jaarlijks op Golfclub Toxandria het Dutch Junior Open plaats. Vroeger was er ook nog een stratenmotorrace.

Typisch dorpsgevoel

Molenschot is een dorp waar iedereen iedereen kent. Je komt elkaar tegen bij de voetbal, bij de tennis, bij de brandweer, tijdens het carnaval en bij het maken van muziek. Het bekende mandoline-orkest Estrellita heeft op vele nationale en internationale podia furore gemaakt.

Natuurlijke omgeving

Molenschot ligt midden tussen de agrarische landerijen en de bossen. De ideale lokatie om te wandelen, te fietsen en te kamperen. De bereikbaarheid van Molenschot kreeg in het laatste deel van de vorige eeuw vorm. Rondom het dorp liggen een drietal grote campings; Linberg Park (nu Capfun), Heidelust en de Visvijver. Ook is er een indoor kinderspeelparadijs Kids Wonderland. Volop ruimte voor ontspanning.

Er is van alles te beleven rondom Molenschot